Đã từ lâu lắm rồi tôi đọc lịch sử của Giáo Hội Công Giáo thì biết rằng vùng đất nơi Thổ Nhĩ Kỳ hiện diện ngày nay đã từng là miền đất thánh của người Công Giáo và Tòa thánh khi xưa đã hiện diện đầu tiên ở nơi đây đó là Tòa thánh Constantinopolis qua nhiều thế kỷ nên tôi có mong muốn là đến nơi đây để hành hương để tận mắt chứng kiến cũng như tìm tòi và học hỏi thêm một chút gì đó nhưng nay mới có cơ hội. Trong chuyến đi hành hương và du lịch lần này đến một phần của đất nước đã từng Tòa thánh Constantinopolis và là cái nôi Công giáo từ thuở xa xưa mà cả trăm năm nay đã bị đổi tên là Istanbul Thổ Nhĩ Kỳ. Trước khi chia sẻ về chuyến hành hương tôi xin sơ lược một chút xíu về lịch sử của thành phố Kinh đô tòa thánh này.
- Cái tên Constantinopolis (có nghĩa là "thành phố của Constantinus Đại Đế") Đây là Kinh đô tòa thánh của Công Giáo và cũng là thủ đô Đế quốc La Mã nữa.
- Từ năm 330 cho đến năm 395 là của toàn Đế Quốc La Mã.
- Từ Năm 395 cho đến 1453 là của Đế quốc Đông La Mã Byzantine. (1204–1261 Đế Quốc Latinh)
Từ (1453–1922) Đế Quốc Ottoman.
Từ năm 1923 nước Thổ dành được độc lập dưới sự lãnh đạo của ông Atatürk và 1930 đến nay được đổi tên là Istanbul.
- Vì Constantinopolis nằm ở vị trí thuận lợi về mặt chiến thuật giữa địa danh Sừng Vàng và biển Marmara. Nơi Giao tiếp Châu Âu và Châu Á, nên trải qua hàng ngàn năm đã là thành phố lớn nhất và giàu nhất của Châu Âu, được mệnh danh là "Nữ hoàng của các Thành phố" (Vasileuousa Polis).
Nơi đầu tiên tôi muốn đến nhất là Tòa thánh khi xưa đó là Constantinopolis, ngày nay với tên gọi là (Hagia Sophia Church). Cũng tại nơi đây Tòa Thánh hay còn gọi là Tông Tòa của Giáo Hội Công Giáo đã ngự trị trong nhiều thế kỷ. Trong Giáo hội Công giáo từ thời Chúa Giêsu tới nay có tất cả là 21 Công Đồng chung nhóm họp thì đã có 4 Công Đồng họp tại đây:
- Constantinopolis I (381)
- Constantinopolis II (553)
- Constantinopolis III (680–881)- Constantinopolis IV (869-870)
Đứng từ bên quảng trường La Mã Hippodrome cổ xưa nhìn sang tôi đã thấy ngôi đền thờ này sừng sững gần đó nhưng không biết chắc chắn có phải là Tòa thánh cũ khi xưa không vì chung quanh có bốn tháp theo kiểu nhà thờ hồi giáo nên tôi phải hỏi lại cho chắc chắn. Khi hướng dẫn viên giải thích là đúng rồi. Bốn tháp hồi giáo đó là vì có một thời gian dài chính nơi đây đã bị biến thành nhà thờ của người Hồi giáo. Theo dòng lịch sử thì và khoảng giữa thế kỷ 15 Ottoman đã nổi trội lên về số đông quân đội và tấn công vây hãm thành trong suốt 53 ngày đêm và cuối cùng cũng đã đánh chếm được tòa thánh Constantinopolis trở thành đế chế, thay thế đế chế Byzantine và tòa thánh sau đó đã bị dùng làm đền thờ Hồi Giáo. Họ đã cho xây thêm bên ngoài bốn tháp minaret cao để trông như là đền thờ Hồi Giáo. Phần bên trong có những thủ pháp ngôn ngữ Ả Rập viết trên vách khá nhiều và những hình ảnh về Công Giáo đến ngày nay chỉ còn rất ít.

Tuy vậy họ vẫn không tài nào phá hủy được hết những kiến trúc và hình ảnh Chúa và Đức Mẹ. Du khách vẫn còn nhìn thấy những hình ảnh và vết tích của Kitô Giáo còn lưu lại trong ngôi nhà cổ xưa này. Tòa Thánh Công Giáo cổ xưa này.
Sau Đệ nhất thế chiến Otteman bại trận tan nát với quân đội của đồng minh vùng đất này bịchia ra dưới sự cai trị của quân đồng minh. Dưới sự lãnh đạo kháng khiến của ông Atatürk người gốc Thổ nhưng sinh ra và lớn lên tại Hy Lạp năm 1923 họ đã dành được độc lập và ông đã thành lập ra nước Thổ Nhĩ Kỳ, với nền thể chế Cộng hòa ngày nay. Ông đã cải cách rất nhiều thứ, tách Thế quyền và Thần quyền riêng ra như nhiều nước khác ở Châu Âu. Ông cho chuyển từ chữ viết Ả Rập sang mẫu tự chữ La Linh và cải cách nền giáo dục nên chỉ một thời gian sau đã xóa được rất nhiều nạn mù chữ của người dân Thổ sau này. Lúc đó người nông dân Thổ phần nhiều vừa mù chữ vừa nghèo đói nên ông ký kết với Đức và Âu Châu để đưa dân sang đây đi làm nên đa số những người khách thợ của Thổ Nhĩ Kỳ lúc đó vì mù chữ và quê mùa nên rất bị xem thường. Nghĩ thấy cũng là đúng thôi, vì họ có được học hành đâu lúc đó chỉ có vài phần trăm người dân biết đọc chữ Ả rập mà thôi. Năm 1935 đến dưới sự can thiệp của Kitô Giáo và quốc tế nơi đây đã trở thành một Viện bảo tàng và được mang tên là Haghia Sophia. Nhưng rất tiếc là đến ngày 10.07.2021 ông Tổng thống của Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay là ông Erdogan đã ra lệnh biến nơi đây trở lại thành một đền thờ Hồi Giáo như trước đây. Ông cũng đã bị chỉ trích dữ dội nhưng vẫn trơ mặt lì lợm giữ lập trường của mình.

Thôi thì đó là những gì thuộc về chính trị và con người cầm quyền của những vùng đất mà cha ông họ đã đánh chiếm được. Bây giờ là phần của kẻ hành hương thì chỉ biết cố gắng ghi lại những hình ảnh để giữ cho mình và cùng chia sẻ với những ai muốn tìm hiểu để biết thêm một chút về những nơi đã từng là Giáo Đô này.
Trên hành lang tiến vào cửa đền thánh Constantinopolis tôi chụp lại ảnh Đức Trinh Nữ Maria bồng Đức Chúa Giêsu và hai bên có Hoàng đế Justinian Đại đế và Hoàng đế Constantine đang dâng của lễ thánh hiến. Vào bên trong thì đền thánh rất lớn và thật là nguy nga và lộng lẫy. Bởi vậy đây là đền thờ được mệnh danh hơn một ngày năm là lớn nhất thế giới. Mặc dù đã được hay bị phá sửa qua nhiều thời gian nhưng nó vẫn uy nghi sừng sững ở đó.
Từ trung tâm nhà thờ là mặt bằng nhìn chung quanh gần như là hình vuông với những cây cột đá cẫm thạch qúy hiếm hàng vài ngàn năm trước chống đỡ phía trên bao phủ bằng vòm bán cầu đường kính 33m có lẽ là tượng trưng cho tuổi đời của Chúa Giêsu Kitô. Chung quanh có 40 cửa sổ lấy ánh sáng từ bên ngoài chiếu vào trải đều ra như là 40 năm vượt qua trong sa mạc để vào đất hứa.
(75,6m x 68,4m), cao 51m tính từ nền)
Nhà thờ ngày nay thường được gọi với cái tên Haghia Sophia nghĩa là trí tuệ thánh thiện. Tên này hiện nay là phổ thông nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ và thế giới. Thật xót xa và tiếc nuối là từ ngày 10.07.2021 Nhà thờ này đã trở thành nhà thờ Hồi giáo sau 91 năm là một Viện bảo tàng lớn và nổi tiếng ở đây.
Những xót xa và ngậm ngùi này để cho tôi nhớ về lịch sử đã qua, Đền thánh Haghia Sophia là điểm cho tôi thấy được sự tồn vong của nhiều đế chế như Hy Lạp, La Mã, Mông Cổ, Ottoman rồi cũng qua đi. Trong suốt thời gian trị vì của đế chế Ottoman, lúc thăng lúc trầm, đã có một thời nước Nga chiếm đóng Constantinopolis. Nga Hoàng đã đặt tên cho cung điện của mình tại St. Petersburg là Constantinople Palace.
Nhưng mọi sự rồi cũng sẽ qua đi chỉ còn có Thiên Chúa và lời của Chúa là tồn tại mãi mãi mà thôi.Tôi cuy tư và cầu nguyện một quãng thời gian khá dài rồi tiếp tục chuyến hành hương. Nơi Đây ngoài Đền thờ Haghia Sophia Người Hồi Giáo họ đã xây Đền thờ ngay phía đối diện một đền thờ Hồi Giáo lớn nhất nước Thổ Nhĩ Kỳ với tên gọi là đền thờ Blue Mosque. Tôi cũng có ghé sang tham quan thì thấy giống như họ bắt chước xây theo mẫu tòa thánh Constantinopolis (Haghia Sophia) nhưng không thể nào có thể bằng được mặc dù đền thánh Constantinopolis đã được xây cách đây 1500 năm rồi. Nói thế thể chúng ta biết rằng cái giá trị không những tinh thần nhưng về cả vật chất tòa thánh Constantinopolis (Haghia Sophia) vẫn vượt trội hơn tất cả mọi mặt.
Tôi ghé ra thăm quảng trường La Mã Hippodrome cổ xưa cạnh đó. Nơi đây còn lưu lại một thạch trụ Obelisk theo như hướng dẫn viên nói thì nó đã được Đại Đế Theodosiuos đem từ Ai Cập về dựng tại đây vào cuối thế kỷ thứ 4. Thạch trụ đã bị gãy chân nhưng vẫn để đây để hậu thế chiêm ngưỡng một công trình nghệ thuật của người Ai Cập.
Sau đó đi thăm hoàng cung Topkapi Palace bên ngã ba eo biển Bosphorus và Golden Horn với không gian rất đẹp. Từ đây chúng tôi đứng nhìn và chụp hình qua Châu Á chỉ các có cái eo biển nhỏ nhưng rất quan trọng này, vì mọi thuyền bè qua lại đều phải đóng tiền và đợợc phép của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cho phép mới được qua.
Bởi thế mà trong thời gian chiến tranh này Thổ Nhĩ Kỳ mới được rất nhiều lợi nhuận với chính sách đu dây của mình. Nga và nhiều nước muốn ra vào từ Hắc Hài ra Hồng Hải đều phải xuống nước với Thổ Nhĩ Kỳ nên ông Tổng thống Erdogan mới làm trời trong vấn đề ngoại giao trung gian như vậy. (Nghĩa là Thổ Nhĩ Kỳ ăn của cả hai bên trong cuôc chiến tranh ở Ukraina này.)
Trong hai ngày lưu lại đây chúng tôi còn đi thăm nhiều chỗ và khu chợ cổ Grand Bazaar nơi đây du khách có thể tìm mua rất nhiều thứ hàng đặc sản của Thổ.
Trầm Hương Thơ 2022
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét